Epidemiologie

In 2023 was er aandacht voor het uitvoeren en analyseren van de extra Corona Gezondheidsmonitors en voor het uitvoeren van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023. Ook is veel tijd besteed aan activiteiten in het kader van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA). Daarnaast is onderzoek verricht op uiteenlopende gebieden, waaronder onderzoek naar de leefomgeving (CityDeal, Spinozahof), genotmiddelengebruik (Haagse Uitgaans Onderzoek) en de opvang van dak- en thuislozen (Permanente Winteropvang). Ook is op het gebied van infectieziekten uitvoering gegeven aan de functie Regionaal Epidemiologisch Consulent voor de regio Zuid-Holland.

Epidemiologische adviezen

Er zijn diverse adviezen aan gemeenten, (zorg)instellingen en professionals gegeven. Zoals adviezen over de Kankeratlas, de segregatiemonitor, armoede, bestaanszekerheid en aan ZonMw, de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid-Zuid-Holland en de Health Campus LUMC.

Producten Epidemiologie

Gezondheidsgids
De interactieve Gezondheidsgids Haaglanden is in 2023 verder doorontwikkeld. Professionals en andere belangstellenden zijn elk kwartaal met de nieuwsbrief van de Gezondheidsgids geïnformeerd over actualisaties. Nieuw is dat een deel van de cijfers (de open data) automatisch geactualiseerd worden.

Epidemiologisch Bulletin
Het Epidemiologisch Bulletin is in 2023 vier keer verschenen. Dit jaar is het bulletin voor het eerst zowel op papier als online (als e-Zine) verschenen. Het e-Zine heeft, zoals gewenst, geresulteerd in een aanzienlijke afname van het aantal te versturen gedrukte bulletins.

Corona

In de eerste helft van 2023 is wekelijks op gemeentelijk en regionaal niveau inzicht gegeven in het aantal nieuwe coronabesmettingen, het aantal ziekenhuisopnames en de vaccinatiegraad. Daarnaast is maandelijks voor de hele regio op wijkniveau een overzicht van vaccinatieopkomst en vaccinatiegraad geleverd en zijn aanvullende analyses gedaan voor fijnmazig vaccineren. Er is verdiepend onderzoek gedaan naar de vatbare populatie voor COVID-19 (niet gevaccineerd en niet besmet).

Daarnaast is bijgedragen aan onderzoek door het RIVM naar het gebruik van rioolwaterdata voor (fijnmazige) surveillance en aan onderzoek naar optimalisatie van bron- en contactonderzoek door GGD Amsterdam. Ook zijn vragen beantwoord van het Regionaal Beleidsteam, het Algemeen Bestuur van GGD Haaglanden, het GGD crisisteam, specialistische teams en de werkgroep fijnmazig vaccineren van GGD Haaglanden, gemeenteraden en gemeenteambtenaren. Per 1 juli 2023 is de surveillance overgedragen aan de afdeling Infectieziektebestrijding en is de afdeling Epidemiologie bezig met verdiepend onderzoek naar Covid-19 gerelateerde ziekenhuis- en IC-opnames in regio Haaglanden. 

Extra coronamonitors

In opdracht van het ministerie van VWS is in in het kader van de corona Gezondheidsmonitor OGGZ een bijdrage geleverd aan de eerste landelijke monitor OGGZ/COVID-19, die gepubliceerd is op de website van het RIVM. Ook zijn de resultaten van de Corona Gezondheidsmonitor JongVolwassenen 2022 en van de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen & Ouderen 2022 geanalyseerd. Op basis hiervan zijn gemeentelijke rapportages en een regionale rapportage (GM V&O 2022) opgesteld. De resultaten zijn gepubliceerd op De Gezondheidsgids Haaglanden. Ook zijn in 2023 voorbereidingen getroffen voor de Corona Gezondheidsmonitor JongVolwassenen 2024. De Corona Gezondheidsmonitors geven inzicht in de gezondheid en leefstijl van de doelgroepen en de invloed die corona daarop heeft gehad.

Gezondheidsbevordering

Een gezonde leefstijl is van invloed op de gezondheid, de ontwikkeling, het welzijn en het welbevinden van inwoners van de regio Haaglanden. GGD Haaglanden zet zich hiervoor in met programma’s over onder meer gezond gewicht, gezondheid op school, gezond en vitaal ouder worden en genotmiddelengebruik.

Gezonde School

Met de Gezonde School-aanpak wordt geïnvesteerd in de gezondheid en het welbevinden van de jeugd in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. In 2023 heeft GGD Haaglanden op 231 scholen vraaggerichte ondersteuning geboden. In totaal zijn er nu 90 scholen in regio Haaglanden met een Gezonde School-vignet. Daarnaast zijn in de regio Haaglanden nog tientallen scholen die volgens deze aanpak werken, zonder dat zij hiervoor een vignet Gezonde School (meer) aanvragen.

De gemeenten Delft, Den Haag en Pijnacker-Nootdorp zijn in het primair onderwijs aan de slag met ‘Bewegend leren’/ Dynamische schooldag. Het Westland is hiermee bezig in zowel het primair als voortgezet onderwijs. GGD Haaglanden ondersteunt en stimuleert de scholen hierin.

Wijkpreventieaanpak Den Haag

De Wijkpreventieaanpak die afgelopen jaren in Moerwijk, ontwikkeld met partners van de Preventiecoalitie van Gezond en Gelukkig Den Haag, is in 2023 uitgebouwd naar een aanpak van de GGD binnen de Haagse Preventieaanpak. Daarbij is de GGD in verschillende wijken in bijna alle stadsdelen aan de slag gegaan. Samen met bewoners, professionals en collega’s van andere diensten binnen de gemeente wordt community-up gewerkt aan gezondheid in de wijken. Zo organiseert GGD Haaglanden samen met inwoners gezonde activiteiten in de buurtkamers, zijn er concrete projecten voor een gezonde leefomgeving en ondersteunt GGD Haaglanden (inwoners)initiatieven om de mentale gezondheid en bestaanszekerheid van inwoners te versterken.

Haagse Aanpak Gezond gewicht

De Haagse Aanpak Gezond Gewicht (HAGG) is erop gericht om de gezonde keuze makkelijk te maken. Vooral waar dat nog niet vanzelfsprekend is. Zo zijn watertappunten geplaatst op 17 scholen en adviseert GGD Haaglanden scholen over een waterbeleid. Met een aantal wijkcentra en buurtkamers in de wijken Laak en Moerwijk werkt GGD Haaglanden aan een gezond aanbod en gezonde activiteiten voor bewoners. In de Week voor de Gezonde Jeugd in juni is met zo’n twintig partners samengewerkt in de stad en zijn talloze (gezonde) activiteiten georganiseerd. Pedagogisch medewerkers van elf peuterleerplekken hebben na een cursus Spelenderwijs Bewegen weer meer aandacht voor verschillende vormen van bewegen bij kinderen.

Haagse Kansrijke Start en Nu Niet Zwanger

Ieder kind verdient een zo goed mogelijke start van zijn of haar leven en toekomst. De eerste 2.000 dagen zijn hierbij cruciaal. De gezondheid voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller van zowel fysieke als mentale problemen op latere leeftijd. In 2023 heeft de Haagse Kansrijke Start de keuze gemaakt om op de eerste 2.000 dagen te focussen. Waar eerst werd gekeken naar de periode van voor de zwangerschap tot twee jaar, wil GGD Haaglanden nu met het programma ouders en professionals ondersteunen bij opvoeding en ontwikkeling tot de kinderen vier jaar zijn. De brug met de basisschool kan zo gelegd worden.

Kansrijke Start is ook een programma waarbij geluisterd wordt naar wat in de wijken nodig is. Samen wordt ongelijk geïnvesteerd om gezinnen in kwetsbare omstandigheden gelijke kansen te bieden. Haagse Kansrijke Start werkt samen met haar netwerk aan bestaanszekerheid voor deze gezinnen zodat het ouderschap minder stressvol is en deze kinderen een Kansrijke Start kunnen krijgen in het leven. 

Het programma Nu Niet Zwanger (NNZ) groeit ook. In de regio Haaglanden zijn nu vijf gemeenten aangesloten op NNZ. Steeds meer hulpverleners ondersteunen hun cliënten in het maken van een bewuste keuze en indien gewenst helpen zij met het regelen van anticonceptie. Daarbij kunnen zij een inhoudelijk coördinator van GGD Haaglanden inschakelen voor ondersteuning. In 2023 gebeurde dit 150 keer tegen 90 keer in 2022.

Leefstijl en GALA/IZA

Het belang van een gezonde leefstijl heeft sinds de coronapandemie een nog hogere prioriteit gekregen. Dit heeft een vervolg gekregen in het Gezond en Actief leven Akkoord (GALA) en gemeentelijke uitvoeringsplannen GALA. In dit kader adviseert de GGD gemeenten en partners over verschillende thema’s, waaronder de ketenaanpakken. Vanuit de GGD en JGZ hebben drie regionale ketencoördinatoren een adviesrapport opgeleverd voor de thema’s Kansrijke Start, Kind naar Gezonder Gewicht en Valpreventie met daarin een overzicht van wat per keten al aanwezig is in de regio en wat kansen en mogelijkheden zijn voor regionale samenwerking. In 2024 wordt hier in afstemming met de gemeenten en zorgkantoren DSW en CZ een vervolg aan gegeven. Voor de ketenaanpak Kind naar Gezond Gewicht heeft GGD Haaglanden in Den Haag en Leidschendam-Voorburg de rol van projectleider en neemt in Zoetermeer plaats in de kerngroep. Daarnaast worden andere gemeenten en partners geadviseerd in de realisatie van deze ketenaanpak in het kader van de GALA doelstellingen. Dit in gezamenlijkheid met JGZ.

Voor de ketenaanpak valpreventie ontwikkelde de GGD tools, zoals een flowchart en een infographic om het gesprek over dit onderwerp aan te gaan.

Verder ondersteunt de GGD gemeenten ook op andere thema’s uit het IZA en GALA, zoals mentale gezondheid, gezonde leefomgeving, het terugdringen van overmatig alcoholgebruik bij jongeren, gezonde voeding en voldoende bewegen in wijken met gezondheidsachterstanden. GGD Haaglanden organiseerde hiervoor bijvoorbeeld voorlichtingsbijeenkomsten in religieuze instellingen. 

Campagnes IkPas en Stoptober

GGD Haaglanden heeft regionaal invulling gegeven aan de landelijk jaarlijks terugkerende campagnes IkPas en Stoptober. Bij IkPas /Dry January zet de inwoner in de maand januari zijn alcoholconsumptie op pauze. GGD Haaglanden ontwikkelde hiervoor een eigen social media campagne. De stoppen met roken campagne Stoptober vond plaats gedurende 28 dagen in de maand oktober. Voor Stoptober heeft de GGD landelijk ontwikkeld campagnemateriaal verspreid.

Geweld in afhankelijkheidsrelaties

Zo'n 3.000 professionals en vrijwilligers hebben deelgenomen aan trainingen, webinars en congressen over huiselijk geweld. Tel daar nog rond de 50 voorlichtingen bij gemeenten, scholen en opvang zelforganisaties bij op. Ter bewustwording zijn zo'n 40 theaterstukken vertoond en met ruim 600 studenten is seksueel overschrijdend gedrag besproken. Ook een Podcast en VR-bril over geweld in afhankelijkheidsrelaties bleken succesvol. Bovendien heeft ‘Wegwijzer’ veel Syriërs bereikt en waren sleutelpersonen actief onder andere bij Oekraïense ouders. Het was een druk en breed (bezocht) jaar.

Rookvrije Omgeving

GGD Haaglanden had ook in 2023 een regierol bij het zichtbaar rookvrij maken van zoveel mogelijk publieke ruimtes in relatie tot (kind)plekken waar volwassenen een voorbeeldfunctie hebben voor gezond gedrag. Er is binnen de regio Haaglanden op maat ondersteuning geboden op verschillende categorieën binnen de Rookvrije Generatie. Voorbeelden zijn advies aan gemeenten voor rookvrije speeltuintjes, aan gemeenten en sportverenigingen over de rookvrije sportvereniging en zorginstellingen. Er is informatiemateriaal verspreid. Ook was er extra aandacht voor ‘vapen’ op en om scholen. De nieuwsbrief ‘Rookvrije omgeving in Haaglanden’ verscheen eenmaal en is naar circa 2.000 organisaties verstuurd. Voor zeven gemeenten werd een Infographic opgeleverd.

Mondgezondheid 

Het team mondgezondheid had een succesvol jaar. Duizenden kinderen en hun ouders zijn bereikt met voorlichtingsmateriaal. Alle verloskundigenpraktijken in Den Haag ontvingen een factsheet over mondgezondheid tijdens de zwangerschap.

In 2023 vond vier maanden lang het ‘wachtkamerproject’ plaats, waarmee in de wachtkamers Gynaecologie van verschillende ziekenhuizen aandacht werd besteed aan mondgezondheid.

Tijdens de Haagse Poetsweek zijn verschillende activiteiten georganiseerd voor kinderen. Zoals poetsinstructielessen op scholen, verspreiden van voorlichtingsmateriaal en voorlichting op straat, consultatiebureaus en buurthuizen.

Ouderen

De vierde editie van het magazine Vitaal Ouder Worden, met gerichte informatie voor ouderen en hun mantelzorgers over gezond leven, is verschenen. Er zijn 15.000 exemplaren verspreid onder ouderen in de regio Haaglanden, veelal door de professionals en vrijwilligers die met ouderen werken zoals welzijnsorganisaties en ouderenbonden. Daarnaast werd aandacht gevraagd voor ouderen in lopende projecten over gezonde leefstijl. Dit kan zijn in de sport- en preventieakkoorden, maar zeker ook in de huidige ontwikkelingen rond vitaal ouder worden, valpreventie en andere onderdelen in het Integraal Zorg Akkoord.

Gezondheidsambassadeurs

Er zijn in Den Haag dertien gezondheidsambassadeurs actief. De ambassadeurs zijn verbonden aan tien organisaties, waaronder GGD Haaglanden. De ambassadeurs zijn breed opgeleide vrijwilligers die voorlichting geven over gezonde leefstijl, met extra kennis over geweld in afhankelijkheidssituaties en het verhogen van de vaccinatiegraad. De gezondheidsambassadeurs zijn in 2023 aanvullend getraind op de thema's ‘Stoppen met roken’, financiële stress en anticonceptie en hiv/aids.In 2023 zijn 85 voorlichtingen gegeven door gezondheidsambassadeurs.

Publieksinformatie

Het informatiecentrum beantwoordt diverse vragen van inwoners en professionals over gezondheid, ziektepreventie en gezondheidsvoorzieningen.